قلمک

علی حضوری/ اردبیل فردا

در ایران هنوز تعریف استانداردی از تفریح جوانان وجود ندارد و فضایی برای تفریح جوانان طراحی نشده است، معمولاً برای چیزی به دنبال تعریف مشخص می گردند که جزو اولویت های اجتماعی کشور باشد اما انگار درباره تفریح جوانان این گونه نبوده است، چون جوانان اگر بخواهند تفریح کنند، فضایی برای تفریح آن ها وجود ندارد، وقتی هم که نوبت به تفریح می رسد گفته می شود آداب تفریح را بلد نیستند.

جوانان امروز تفریح را برای ابراز شادمانی می خواهند و درواقع امروزه آنها با زندگی شاد بیگانه هستند،شاد نزیستن یکی از عوامل اصلی ابتلای جوانان به افسردگی است. چندی پیش دکتر ابهری، جامعه شناس در رسانه ها اعلام کرد که اختلالات روانی و افسردگی در جامعه ایران دومین رتبه بیماری ها را ازنظر تحمیل هزینه های بهداشتی، روانی، اجتماعی و اقتصادی دارد.

تفریح یکی از نیازهای ضروری جامعه است و اجتماعی که از مکان تفریحی مناسبی برخوردار نباشد با معضلات و مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد که برای رفع آن باید هزینه های بسیار زیادی پرداخت کند، در میان نیازها و امیال گوناگون بشری میل به نشاط فردی و اجتماعی و به طورکلی شاد زیستن در زمره امیال فطری قرار می گیرد که در صورت برآورده شدن آن در محیط عمومی شاهد توفیقات بزرگ بشری خواهیم بود.

نشاط اجتماعی فقط به برگزاری جشن و سرور ختم نمی شود ولی جشن ها یکی از اصلی ترین نیازهای یک جامعه پویا به شمار می رود، نشاط و سرزندگی دارای ابعادی است که یک بعد آن فردی بوده و به بینش و فرهنگ مردم و ادراک آنان از جهان وابسته است و بعد دیگر آن به فضاهای شهری و خدمات عمومی ارتباط دارد، زمانی که یکایک افراد جامعه شاداب و بانشاط باشند می توان سلامت اجتماعی را تضمین کرد.اگر انسان ها به تفریح کردن در زندگی خود اهمیت ندهند باعث فشارهای روانی می شود که تداوم آن مشکلات فراوانی را برایشان ایجاد خواهد کرد.

به نظر می آید نسل امروز با نسل دیروز سوءتفاهم پیدا کرده است، نسل گذشته برای جلوگیری از انحراف نسل جدید کنترل ویژه تفریحات آن ها را در دستور کار خود قرار داده است اما کارشناسان معتقدند کنترل شدید تفریح جوانان به انحراف اجتماعی منجر می شود و به این طریق انرژی سرکوب شده جوانان به کانال های زیرزمینی هدایت می شود.

در هر جامعه ای یک نوع مدیریت تخلیه انرژی های زائد باید وجود داشته باشد اما متأسفانه مسوولان استان فقط به ابعاد ناهنجار افراد نگاه می کنند و جامعه را فقط در فضای کار و جدیت تعریف می کنند و متوجه نیستند که حتی در وجود آدم های بسیار مثبت نیز انرژی هایی است که باید با مدیریت تخلیه شود در غیر این صورت عواقب غیرقابل جبرانی خواهد داشت.

برای بسیاری از کودکان، نوجوانان و جوانان اردبیل این سؤال پدید آمده که اگر نیاز به تفریح و کسب روحیه لازم را داشته باشند باید به کجا مراجعه کرده و از چه امکانات مفرحی استفاده کنند که این مسئله باعث ناراحتی و نارضایتی بسیاری از آن ها شده است.عده ای هستند که از سر تفریح ورزش می کنند همچنین در بیشتر شهرها ورزشگاه ها بهترین مکان برای تخلیه انرژی جوانان است، حضور پرتعداد تماشاگران در بازی های شهرداری اردبیل نیز مربوط به کمبود امکانات تفریحی دیگر و نیاز به تخلیه انرژی جوانان است،عده ای نیز که اینترنت در اختیار داشته باشند تفریح خود را در دنیای مجازی سپری می کنند.همچنین پاساژها به عنوان بخشی از زندگی روزمره شهری دیگر تنها جنبه تجاری ندارند بلکه به فضاهای اجتماعی و تفریحی تبدیل شده اند که جوانان با پرسه زنی در آن به قصد تفریح اوقات فراغت خود را پر می کنند.

برای بعضی از آن ها نیز متأسفانه تفریح استفاده از مواد مخدر و مشروبات الکلی و روابط نامشروع جنسی شده است، شهر خورشید هم به عنوان تنها شهربازی سرپوشیده جایی برای جوانان مجرد ندارد، درزمینه موسیقی و برگزاری کنسرت ها هم که جاذبه فراوانی برای تخلیه انرژی جوانی دارد برخوردهای سلیقه ای فراوانی به وجود آمده که در طی چند وقت گذشته نمونه های فراوانی از آن را در سطح کشوردیده ایم.

اما به نظر می آید مهم ترین تفریح این روزهای جوانان اردبیلی حضور در قلیان سراها شده است، کافی است سری به خیابان ساحلی بزنید تا ببینید که حتی نوجوانان هم به جرگه قلیان کش ها پیوسته اند.

رشد قلیان سراها و کافی شاپ ها در خیابان ساحلی یکی از نشانه های کمبود امکانات تفریحی برای نوجوانان و جوانان است،استعمال روزافزون قلیان در مراکز عمومی روزبه روزدر حال افزایش است و رواج استعمال آن می تواند زنگ خطری باشد که از بروز آسیبی بزرگ خبر می دهد.

ورود قلیان به مجموعه فرهنگ تفریحی کشور امر پسندیده ای نیست و به عنوان دروازه اعتیاد تلقی می گردد اما قبل از این قضاوت باید بپرسیم بروز این فرهنگ از کجا نشأت گرفته است.

کمبود و گران بودن امکانات تفریحی از مهم ترین عواملی است که باعث روی آوردن جوانان به قلیان شده است و حتی سن استعمال قلیان به زیر 18 سال رسیده است ، درنتیجه با اینکه تربیت و تفکر خود جوان در جلوگیری از گرایش به سمت دخانیات و قلیان مؤثر است اما باید بپذیریم که ملزومات ابتدایی رفع نیازهای تفریحی جوانان شهر فراهم نشده است.

مقتضای سنی جوانان ایجاب می کند تا شور و هیجان خود را در زمینه های ورزشی، هنری، علمی، فرهنگی و... آزاد کنند، لذا اگر فکری به حال این اوضاع نشود، خرابی هایی به بار خواهد آمد که شاید جبران ناپذیر باشد.

مسئولین چه وظیفه ای دارند؟

کلمه جوان واژه زیبا و دل نشینی است که همواره مورداستفاده مسئولان ما در مقاطع مختلف زمانی برای پیشبرد اهدافشان قرار می گیرد و در هرجایی که نیاز به حضور آن ها دارند به فکر آن می افتند که از جوانان مایه بگذارند و به نوعی جوانان را خط شکن معرفی کنند.

نسل جوان امروز در آستانه الگوپذیری و تغییر و تحول فرهنگی است، فضایی که این گروه سنی در آن زندگی می کند فضای متناقضی است، جوانان نوگرا هستند و سرعتشان برای پذیرفتن تحولات بیشتر است، این نسل خود را بر تغییر شرایط محیطی شان مسلط نمی بیند و امکان سازوکارهای تغییر را در محدوده توانایی شان مشاهده نمی کند و خواسته هایشان نیز از سوی نهادهای اجتماعی به رسمیت شناخته نمی شود و از سوی بخش رسمی جامعه جنبه ارشادی و دستوری به خود می گیرد.

در شهری که در عین وجود سرمایه های اجتماعی و فرهنگی غنی از بسیاری امکانات تفریحی مدرن و قابل قبول و امکانات تفریحی برای گروه های سنی گوناگون و متناسب با نیازهای آنان بی بهره است شهروندان و ازجمله جوانان چاره ای جز روی آوردن به طرق نادرست برای ایجاد شادی در خود ندارند و ازاین رو انحراف به این جوانان و بسیاری از آحاد جامعه تحمیل می شود.

درصورتی که زمینه های صحیح تخلیه روحی و روانی و هیجانات مربوط به مقتضای سنی توسط خانواده و جامعه فراهم شود نوجوانان و جوانان به عنوان یک نیاز غریزی و خطرناک دست به تخلیه و برآوردن نیاز خود با هر ابزاری که امکان استفاده از آن را داشته باشند، نخواهند زد.

اختلاف در عرضه و تقاضای امکانات تفریحی چالش اصلی است که بر سر راه نیازهای جوانان و برطرف کردن این خواسته ها از طرف مسئولان استانی قرار گرفته است، برای جلوگیری از افزایش مشکلات روانی و همچنین رفتارهای خشونت آمیز که منشأ آن بیشتر مربوط به عدم تخلیه صحیح انرژی جوانی است،مسئولان باید در جامعه راهکارهایی برای رفع نیازهای جوانان ارائه کنند؛ بنابراین برنامه ریزی برای پر کردن اوقات فراغت جوانان و ایجاد امکانات تفریحی برای این قشر باید موردتوجه جدی قرار گیرد، وجود مشکل فرهنگی نیز دلیل قانع کننده ای نمی تواند باشد، زیرا فرهنگ سازی درهرزمینه ای ابتدا مستلزم وجود اسباب و تجهیزات مربوطه است.